Οι Άγιοι του Ξηρομέρου

Επιμέλεια: Τιμολέων Ντέμος, Φοιτητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Όσιος Βάρβαρος ο Μυροβλήτης

Ο Άγιος Βάρβαρος έζησε τον 9ο αιώνα μ.Χ και καταγόταν από την Πεντάπολη της Αιγύπτου, από την οποία πήρε και το προσωνύμιο Πενταπολίτης. Την εποχή εκείνη η Ελλάδα ήταν μέρος της βυζαντινής αυτοκρατορίας επι των ημερών του αυτοκράτορα Μιχαήλ Τραυλού (820-829 μ.Χ).

Από μικρή ηλικία εντάχθηκε σε αραβική πειρατική συμμορία η οποία επέδραμε σε παράλιες περιοχές της Μεσογείου και επιδιδόταν σε λεηλασίες και σφαγές. Σε μια από τις επιδρομές τους εισήλθαν μέσω του Αμβρακικού κόλπου και αποβιβάστηκαν στην Ακαρνανία. Κατευθύνθηκαν προς την ενδοχώρα του Ξηρομέρου διαπράττοντας στυγερά εγκλήματα. Οι Ακαρνάνες αποφάσισαν να τους αντιμετωπίσουν και σε μάχη που έλαβε χώρα στο Δραγαμέστο Αστακού (Καραϊσκάκη) εξόντωσαν όλη την πειρατική ομάδα από την οποία διεσώθη μόνο ο Βάρβαρος που κρύφτηκε σε ένα αμπέλι, σύμφωνα με την παράδοση. Έκτοτε ο πειρατής κατέφυγε στα δύσβατα μέρη των Ακαρνανικών όπου διέπραττε ληστείες και φόνους, έχοντας γίνει ο φόβος και ο τρόμος της περιοχής.

Μία μέρα βρέθηκε στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην περιοχή Νήσα του Τρύφου Ξηρομέρου. Μπαίνοντας στον ναό αντίκρισε τον π. Ιωάννη να τελεί τη Θεία Λειτουργία και βρέθηκε μπροστά σε ένα θαύμα! Είδε τον λειτουργό ιερέα μέσα σε υπέρλαμπρο φως με συνλειτουργούς τους Αγγέλους. Ρωτώντας ύστερα τον ιερέα πού πήγαν οι Άγγελοι, αυτός του εξήγησε πώς η Πρόνοια του Θεού τον αξίωσε να αντικρίσει με τα μάτια του αυτά που οι υπόλοιποι δεν μπορούν να δουν, για να μετανοήσει. Ο Βάρβαρος συγκλονίσθηκε και έπεσε στα πόδια του ιερέως παρακαλώντας τον να τον βαπτίσει. Κατά το βάπτισμα ο Άγιος (που είχε άλλο όνομα) απαίτησε να του αποδοθεί το όνομα Βάρβαρος ως υπενθύμιση των πράξεών του. Μετά την βάπτισή του κατηχήθηκε και επέλεξε την ασκητική ζωή. Έκτοτε ζούσε σε ένα σπήλαιο των Ακαρνανικών βουνών διάγοντας βίο προσευχής και νηστείας, τρώγοντας ρίζες και βολβούς. Φορούσε μάλιστα βαριές αλυσίδες για να ταλαιπωρεί και να ταπεινώνει τον εαυτό του.

Το ποτάμι της Νήσσας στα ιαματικά λουτρά Τρύφου

Ένα απόγευμα μια ομάδα κυνηγών από την Νικόπολη Πρέβεζας, πήγαν στην περιοχή του Τρύφου και βλέποντας τον Άγιο, τον πέρασαν για θήραμα και τον σκότωσαν. Ενταφιάσθηκε με τιμές από τους χωριανούς στις 23 Ιουνίου δίπλα στα ιαματικά λουτρά του Τρύφου και έκτοτε το νερό που βγαίνει από τις πηγές ονομάζεται “αγιονέρι”. Από τον τάφο του ανέβλυσε μύρο και γι΄αυτό αποκαλείται και Μυροβλήτης. Τον τάφο επισκέφθηκε και προσκύνησε το 1776 ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.

Το φυτό Άι Βάρβαρος (Dictamnus albus)
που ανθίζει την περίοδο εορτής του Αγίου

Τα λείψανά του παρέμειναν στον Τρύφο περί τα 700 χρόνια καθώς το 1571 ένας Βενετός αξιωματικός με το όνομα Σκλαβούνος, ο οποίος πήρε μέρος στην Ναυμαχία της Ναυπάκτου φέρεται να μετέφερε τα λείψανα στην Ιταλία. Ο Σκλαβούνος όντας βαριά άρρωστος, είδε στον ύπνο του τον Άγιο ο οποίος τον καλούσε να επισκεφθεί τον τάφο του και να τον προσκυνήσει. Πράγματι ο αξιωματικός υπάκουσε και θεραπεύτηκε.

Πρέπει να αναφερθεί ότι στο Ξηρόμερο για το φυτό λευκός δίκταμνος (Dictamnus albus) συναντάται η λαϊκή ονομασία Άι-Βάρβαρος, το οποίο φυτρώνει ανάμεσα σε πέτρες, έχει πολύ ωραίο άρωμα στα φύλλα του και ανθίζει την εποχή της εορτής του Αγίου.

Σήμερα υπάρχει ναός αφιερωμένος στον Άγιο Βάρβαρο δίπλα στα ιαματικά λουτρά του Τρύφου μέσα σε πανέμορφο φυσικό τοπίο και η μνήμη του εορτάζεται στις 23 Ιουνίου.

Άγιος Βλάσιος ο Ακαρνάν (ο εν Σκλαβένοις)

Ο Άγιος Βλάσιος ήταν ηγούμενος της Μονής των Εισοδίων της Θεοτόκου στην περιοχή Σκλαβαίνων Παλαίρου. Ο θάνατός του ήταν μαρτυρικός καθώς δολοφονήθηκε από Αγαρηνούς πειρατές μαζί με άλλους πέντε συμμοναστές του αλλά και πλήθος κατοίκων της περιοχής. Οι κάτοικοι συνάχθηκαν στις 24/6 στο μοναστήρι για να γιορτάσουν το Γενέσιο του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου. Οι πειρατές εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία της γιορτής για να συλλάβουν δούλους για τα σκλαβοπάζαρα. Στον Άγιο Βλάσιο κάρφωσαν πέντε καρφιά στο σώμα του, τον αποκεφάλισαν και ύστερα τον έθαψαν σε ξεχωριστό σημείο από τους υπόλοιπους μοναχούς. Από επιγραφή που βρέθηκε στον τάφο του Αγίου αναφέρεται ως χρονολογία του μαρτυρίου το 1006 μ.Χ.

Το συμβάν και ο τόπος του μαρτυρίου του Αγίου παρέμεινε άγνωστο για περίπου 900 χρόνια. Το 1915 αναφέρεται ότι αρκετοί κάτοικοι της περιοχής άρχισαν να βλέπουν σε όνειρα έναν επιβλητικό ιεροπρεπή ρασοφόρο ο οποίος τους έλεγε ότι ήταν ο Άγιος Βλάσιος και τους προέτρεπε να σκάψουν σε ένα σημείο που τους υποδείκνυε για να βρουν τα λείψανά του. Εντωμεταξύ στο σημείο αυτό υπήρχαν μαντριά καθώς τίποτα δεν δήλωνε την ιερότητα του χώρου. Έτσι οι κάτοικοι κατασκεύασαν ένα πέτρινο εικονοστάσι αφιερωμένο στον Άγιο Βλάσιο τον επίσκοπο Σεβάστειας, χωρίς όμως να επιχειρήσουν να σκάψουν υπό τον φόβο της απογοήτευσης ή λόγω δυσπιστίας.

Ωστόσο το έτος 1923 ήρθε η στιγμή να δοξαστεί ο ένδοξος ιερομάρτυρας. Εκείνη την περίοδο μια ευσεβής γερόντισσα, η Ευφροσύνη Κατσαρά φρόντιζε την ετοιμοθάνατη κόρη της που έπασχε από τυφοειδή πυρετό. Ξαφνικά εν τω μέσω της νυκτός αφού ακούστηκε δυνατός κρότος άνοιξαν τα πορτοπαράθυρα της οικίας και εκτυφλωτικό φως εισήλθε εντός αυτής. Από την υπερκόσμια αυτή λάμψη περιβάλλονταν κάποιος επιβλητικός ιερέας, ενδεδυμένος άπασα την ιερατική στολή και κρατούσε στο χέρι ποιμαντική ράβδο. Ο άγιος ιερέας απευθυνόμενος στην Ευφροσύνη της είπε ότι είναι ο Άγιος Βλάσιος και της ζήτησε να τον ακολούθησε για να της υποδείξει το ακριβές σημείο του τάφου του προκειμένου να ενεργήσει για την εκταφή του. Σαστισμένη η γερόντισσα από το γεγονός που ζούσε προέβαλε στον Άγιο τον δισταγμό της λόγω της ασθένειας της κόρης της. Ο Άγιος τότε αφού έβγαλε κάποιον εγκόλπιο σταυρό σταύρωσε την ετοιμοθάνατη κόρη της και της ζήτησε ξανά να τον ακολουθήσει. Όπως κι έγινε. Μέσα στο αποπνικτικό σκοτάδι η Ευφροσύνη ακολούθησε τον φωτοβόλο Άγιο Βλάσιο, ο οποίος την οδήγησε στο σημείο που είχαν χτίσει το προσκυνητάρι. Εκεί με την ράβδο που κρατούσε χάραξε ένα κύκλο στο χώμα, υποδυκνείοντας το σημείο που θα ‘πρεπε να σκάψουν για να βγάλουν τα άγια λείψανά του. Στη συνέχεια ο Άγιος αφού επέστρεψε την Ευφροσύνη στο σπίτι της εξαφανίστηκε. Εκεί η γερόντισσα βρήκε την κόρη της πολύ καλύτερα και θεραπευμένη. Πράγματι την επόμενη μέρα ξεκίνησε τις ενέργειες για την αποκομιδή των λειψάνων και την τρίτη μέρα των εργασιών η σκαπάνη χτύπησε μια πέτρινη πλάκα. Μόλις μετακινήθηκε η πλάκα μια εξαίσια ευωδία ξεχύθηκε στην ατμόσφαιρα. Η Ευφροσύνη περισυνέλλεξε τα λείψανα του Αγίου και ξεκίνησε τις διαδικασίες για την ανέγερση ναού στο σημείο και για την αγιογράφηση της εικόνας του ιερομάρτυρος.

Ο ναός του Αγίου Βλασίου στα Σκλάβαινα.

Η Αγιοκατάταξη του Αγίου Βλασίου έγινε στις 31 Αυγούστου του 2016 και η μνήμη του εορτάζεται στις 7 Ιουλίου (24/6 με το παλιό ημερολόγιο).

Πηγές:

1) Χρήστος Γ. Σιάσος, Άγιος Βάρβαρος, ο φονιάς πειρατής που έγινε ερημίτης, εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια

2) Λάμπρος Κ. Σκόντζος, Άγιος Βάρβαρος Μυροβλήτης και Θαυματουργός, Βήμα Ορθοδοξίας

3) Ορθόδοξος Συναξαριστής, Άγιος Βλάσιος ο ιερομάρτυς εξ Ακαρνανίας και οι συν αυτώ

4) Ορθόδοξος Συναξαριστής, Όσιος Βάρβαρος ο Μυροβλήτης

 5) Πηγή φωτογραφιών: διαδίκτυο