Τι σημαίνουν και πού οφείλονται τα ονόματα Ακαρνανία και Ξηρόμερο;

 Επιμέλεια: Τιμολέων Ντέμος, Φοιτητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Ακαρνανία και Ξηρόμερο, δυο τοπωνύμια που περιγράφουν την ίδια περιοχή. Όμως έχουμε αναρωτηθεί ποτέ πώς προέκυψαν και τι σημαίνουν; Η ανάλυσή τους βασίζεται σε ετυμολογικά, ιστορικά, εθνολογικά και γλωσσολογικά στοιχεία που αποκαλύπτουν διάφορα χαρακτηριστικά για τον τόπο μας και το παρελθόν του.

Ξηρόμερο:

Μια περιήγηση στην περιοχή μας, δίνει την εντύπωση ξηρού, άγονου μέρους ιδίως λόγω του πετρώδους άνυδρου εδάφους και των γυμνών, σταχτόχρωμων βουνών εξού και το όνομα Ξηρόμερο, το οποίο επικράτησε κατα την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Το φαινόμενο αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη βροχοπτώσεων καθώς, όπως και σε όλη τη Δυτική Ελλάδα καταγράφονται τα υψηλότερα ποσά βροχής ετησίως (περίπου 1000 χιλιοστά ενώ η Αθήνα καταγράφει ετησίως 400). Η ιδιαιτερότητα αυτή προκύπτει από τη γεωλογία της περιοχής, όπου κυριαρχούν τα ασβεστολιθικά πετρώματα με πολλά ρήγματα. Για τον λόγο αυτό το νερό δεν κατακρατείται στην επιφάνεια του εδάφους αλλά διεισδύει υπόγεια, σχηματίζοντας υδροφόρους ορίζοντες.

Ακαρνανία:

Για την Ακαρνανία υπάρχουν αρκετές εκδοχές για την προέλευση του ονόματος. Μερικές εξ αυτών είναι οι παρακάτω:

α) Σύμφωνα με τη μυθολογία οφείλει το όνομά της στον Ακαρνάνα, γιο του Αλκμέωνα. Ο Αλκμέων (ή Αλκμαίων), ηγέτης των Αργείων στην εκστρατεία κατά της Θήβας, μετά την κατάληψη της πόλης καταφεύγει στο μαντείο των Δελφών καταδιωκόμενος από τις Ερινύες (φαντάσματα που στην μυθολογία αντιπροσώπευαν τις τύψεις) για τον φόνο της μητέρας του Εριφύλης. Εκεί παίρνει εντολή να πάει στις εκβολές του Αχελώου, όπου εγκαθίσταται στην περιοχή των Οινιάδων (Κατοχής). Εκεί έκανε γυναίκα του την κόρη του Αχελώου Καλιρρόη με την οποία απέκτησε δυο γιούς, τον Ακαρνάνα και τον Αμφότερο. Από τον πρώτο έλαβε την ονομασία της η ευρύτερη περιοχή.

β) Σύμφωνα με άλλες εκδοχές οφείλεται στο γεγονός ότι οι κάτοικοι δεν κούρευαν (α+κείρω) τα μαλλιά τους ή εκ των λέξεων κάρα, κράνος κατ΄ερμηνεία ότι οι Ακαρνάνες ζούσαν αρχικά στα υψώματα της πετρώδους ακτής, στα παράλια της οποίας έκτισαν αποικίες οι Κορίνθιοι.

γ) Το νησί Κάλαμος απέναντι από τον Μύτικα ονομαζόταν κατα την αρχαιότητα Κάρνος δηλαδή κριός. Αυτός ο όρος εμπεριέχεται και στην λέξη Ακαρνανία (Α-καρν-ανία). Η περιοχή μας αναφέρεται και ως “Καρνεία Χώρα” δηλαδή η χώρα των κριών καθώς οι κάτοικοι ήταν ανέκαθεν κτηνοτρόφοι με σύμβολό τους τον κριό ή μπορεί να ερμηνευθεί και ως η χώρα πίσω από το όρος Κάρνος-Κάλαμος.

Πηγή:

• Γεώργιος Βάρσος, Ιστορία της Δυτικής Στερεάς Ελλάδος (Αιτωλίας-Ακαρνανίας-Αμφιλοχίας) από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρις επαναστάσεως 1821

• Κ. Χατζηγιαννακάκης, Τα τοπωνύμια περιοχών, πόλεων και γεωγραφικών στοιχείων ως αδιάσειστη απόδειξη της Ελληνικότητάς τους.